Przestrzenie użytkowe i miejsca pracy

WPROWADZENIE: RODZAJE PRZESTRZENI UŻYTKOWYCH I MIEJSC PRACY
Pojęcie przestrzeni użytkowej obejmuje różne obszary o praktycznym zastosowaniu. W tym rozdziale omówiono szereg takich przestrzeni roboczych oraz związane z nimi wyposażenie. W przeciwieństwie do innych rozdziałów nie koncentruje się on na jednym typie pomieszczenia, lecz szeroko obejmuje strefy o różnych funkcjach praktycznych.

Garaże i pomieszczenia techniczne
Garaże i wiaty na samochody służą do przechowywania pojazdów oraz sprzętu ogrodniczego. Często pełnią też funkcję ogólnego magazynu domowego, a także miejsc do prac warsztatowych i hobbystycznych. Garaże i wiaty mają bezpośrednie połączenie z drogą dojazdową (ulicą lub alejką) oraz z drzwiami wejściowymi (w wielu domach także z przedsionkiem). Mogą być dołączone do budynku lub wolnostojące. W Ameryce Północnej garaże i ich wjazdy z czasem się powiększyły; dziś niektórzy właściciele oczekują wysokiego standardu wykończeń i rozbudowanych systemów przechowywania. Coraz częściej montuje się w nich stacje ładowania samochodów elektrycznych. Więcej informacji na temat ładowania pojazdów znajdziesz w sekcji „Instalacje elektryczne i mechaniczne“.

W niektórych domach wydzielone są pomieszczenia techniczne, gdzie znajdują się piece, podgrzewacze wody (w dużych budynkach często więcej niż jeden), rozdzielnice elektryczne czy systemy uzdatniania wody. Mogą być one w piwnicy, na parterze, a w domach jednorodzinnych – nawet na poddaszu.

Informacje o przechowywaniu i minimalnych odległościach w garażu zawiera sekcja „Meble i zabudowy“ oraz „Ergonomia i wymagane prześwity“ tego rozdziału.

Pralnie i strefy prania
Pralnie i ich wydzielone strefy wyposażone są w urządzenia do prania, miejsca do przechowywania środków piorących oraz – jeśli to możliwe – przestrzeń do sortowania, składania, a czasem prasowania (rzadziej szycia). W odróżnieniu od innych przestrzeni użytkowych pralnie są intensywnie eksploatowane, zwłaszcza w dużych rodzinach i domach z małymi dziećmi. W zależności od stylu życia właścicieli ich lokalizacja bywa bardzo różna.

  • Blisko sypialni – umożliwia przenoszenie brudnych ubrań bezpośrednio z miejsca ich zdejmowania. W nowych domach często pralnie umieszcza się na piętrze, przy sypialniach.
  • Przy bocznym wejściu lub przedsionku – służy jako bufor między częścią „publiczną“ a „prywatną“ w domu (jak omówiono w Rozdziale 2).
  • W obrębie kuchni lub tuż obok – pozwala osobie gotującej korzystać jednocześnie z pralki.
  • W piwnicy – w starszych domach, choć trendem staje się przenoszenie pralni na wyższe kondygnacje.

Głównym ograniczeniem bywa dostępna powierzchnia. W mniejszych mieszkaniach pralnię łączy się często z kuchnią, łazienką, przedpokojem czy przedsionkiem, ukrywając sprzęt za drzwiami lub parawanem. Nowoczesne modele „stackable“ pozwalają ustawiać pralki i suszarki jedna na drugiej, oszczędzając miejsce.

Instalacja nowej pralni wymaga poprowadzenia instalacji wodno-kanalizacyjnej, elektrycznej i odprowadzenia powietrza z suszarki. Należy też uwzględnić poziom hałasu i wibracje urządzeń, które mogą przeszkadzać, jeśli pralnia sąsiaduje z sypialniami lub pokojami dziennymi.

Lista wyposażenia pralni (przykładowe elementy)

  • Środki piorące (proszki, płyny, zmiękczacze) – półki lub zabudowa meblowa.
  • Powierzchnia do składania – nad pralką/suszarką lub obok.
  • Suszarki, drążki i haczyki – nad i obok urządzeń.
  • Deska do prasowania – wolnostojąca lub wysuwana z zabudowy.
  • Sprzęt do sprzątania – miejsce na środki czystości.
  • Kosze i pojemniki – wolnostojące, na półkach lub wewnątrz szafek.
  • Umywalka użytkowa – szeroka i głęboka, omówiona dalej.
  • Szafka na pościel – wbudowana lub wolnostojąca.
  • Miejsce do szycia – częściej w pracowniach, ale czasem blisko pralni.

Więcej o wymiarach sprzętu – w sekcji „Urządzenia pralnicze i zlewozmywaki“; o przechowywaniu – w „Meble i zabudowy“.

Uwaga dostępności
Projektując przestrzeń dla osób na wózkach, należy unikać progów, zapewnić miejsca manewru, a przed urządzeniami – co najmniej 813 mm swobodnej przestrzeni. W garażu warto zaplanować ciąg bez stopni do najbliższego wejścia i zachować 813 mm szerokości ciągu komunikacyjnego. Pralki przedniego ładowania są dla nich najlepsze; jeśli są ustawione obok siebie, łatwiej sięgać i przekładać pranie. Wysokie półki i blaty trzeba umieścić w zasięgu siedzącej osoby.

Przedsionki (Mudrooms)
Przedsionek wywodzi się z chłodnych klimatów, gdzie na tylnym wejściu zostawia się buty, odzież wierzchnią i sprzęt. Obecnie to popularny element domów – może być osobnym pomieszczeniem, przedpokojem lub strefą przejściową. Zwykle przylega do najczęściej używanego wejścia i pełni funkcję magazynu codziennych przedmiotów (torby, kurtki, plecaki, sprzęt sportowy). W większych domach często łączy się go z pralnią, w mniejszych bywa osobny. Wyposażenie dobiera się w zależności od stylu życia mieszkańców i wieku domowników, np. niższe wieszaki dla dzieci lub specjalne schowki na sprzęt sportowy.

Przestrzenie hobbystyczne (Hobby Spaces)
Przestrzenie hobbystyczne, rękodzielnicze czy do szycia można znaleźć w domach, gdzie mieszkańcy mają konkretne zainteresowania. Często powstają one z adaptowanych sypialni, w których montuje się blaty robocze i systemy przechowywania dostosowane do wykonywanych prac. W domach projektowanych na zamówienie takie pokoje mogą być zaplanowane i usytuowane, by wspierać określone hobby lub aktywność. Jeśli połączone są z pralnią, mają zastosowanie kwestie opisane we wcześniejszej części rozdziału. Niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej komunikacji do stref roboczych oraz przestrzeni manewrowej zgodnie z zaleceniami z sekcji „Ergonomia i wymagane prześwity“.

Biura domowe i miejsca pracy (Home Offices/Workspaces)
Wymagania względem biur domowych i miejsc pracy bardzo się różnią. Niektóre biura to formalne, prywatne gabinety z biurkiem, kredensem, szafami na dokumenty i stołem konferencyjnym, inne ograniczają się do niewielkiej powierzchni z miejscem na laptop. Tworzenie funkcjonalnego biura domowego wymaga dogłębnej analizy potrzeb użytkownika, budżetu i dostępnej przestrzeni – zarówno w nowym budynku, jak i podczas remontu.

Jeśli biuro ma służyć jako główne lub półprofesjonalne miejsce pracy, warto przeprowadzić ocenę potrzeb podobną do tej stosowanej w projektach komercyjnych. Poniższa lista kontrolna pomoże w zidentyfikowaniu kluczowych kwestii:

Lista kontrolna wymagań dla biura domowego / miejsca pracy

  • Czy to będzie główne biuro? Jeśli tak, czy potrzebne będzie dodatkowe wyposażenie, miejsce na gości lub pracowników?
  • Jaki poziom prywatności jest wymagany? Czy potrzebne jest odrębne pomieszczenie? Czy przestrzeń i budżet to umożliwiają?
  • Czy trzeba uwzględnić przepisy zagospodarowania działki, jeśli biuro ma być oddzielnym budynkiem?
  • Czy potrzebna jest wizualna lub przestrzenna łączność z innymi pomieszczeniami lub członkami rodziny?
  • Czy w biurze będą goście spoza rodziny? Czy potrzebne jest osobne wejście zewnętrzne?
  • Czy będą tam pracownicy?
  • Czy musi być zapewniona dostępność dla osób na wózkach?
  • Jakie urządzenia będą używane (drukarki, skanery, serwery itp.)? Sporządź listę z wymiarami.
  • Jakie przedmioty muszą znajdować się bezpośrednio przy biurku czy strefie pracy?
  • Czy potrzebne są materiały referencyjne (książki, duże arkusze papieru, notatniki)?
  • Czy wykonywane będą specjalistyczne prace (rysunek, malarstwo, projekty 3D, szycie)? Zapewnij miejsce i przechowywanie dla potrzebnych narzędzi i materiałów.
  • Czy wymagane jest stanowisko z wieloma monitorami? Jeśli tak, określ liczbę, rozmiary i orientację.
  • Czy potrzebne są szafy na dokumenty, segregatory, dodatkowe półki?
  • Czy przestrzeń będzie wykorzystywana do wideokonferencji? Zaplanuj sprzęt i tło.
  • Czy potrzebne są inne urządzenia (np. specjalne gniazdka elektryczne, przyłącza wodne)?
  • Czy konieczny jest panel korkowy lub tablica suchościeralna/kredowa?
  • Czy można wykorzystać istniejące meble? Sporządź inwentarz z wymiarami.

Warto uwzględnić, czy praca będzie wykonywana sporadycznie (np. prace domowe po powrocie z głównego biura), czy codziennie – te potrzeby wpływają na aranżację prywatności i sąsiedztw.

Praca i nauka w domu (Working and Learning from Home)
Pandemia sprawiła, że wiele osób przeniosło pracę do domu. Według Pew Research Center w 2020 r. 71% dorosłych, którzy mogli pracować zdalnie, faktycznie to robiło, a 54% z nich chciałoby kontynuować taką formę pracy po zakończeniu pandemii.

Pew Research Center podaje też, że połowa rodziców pracujących w domu, którzy mają dzieci poniżej 18 lat, uważa, iż od początku epidemii trudniej im skupić się na pracy bez przerw. Dla telepracujących bez dzieci ten odsetek wynosi 20%. Zarówno matki, jak i ojcowie zgłaszają te trudności w podobnym stopniu. Statystyki te pokazują, jak trudno pogodzić zawodowe obowiązki z opieką nad dziećmi.

W efekcie pojawiło się zapotrzebowanie na elastyczne strefy łączące pracę i naukę. Rodzice młodszych dzieci często chcą wydzielonych centrów nauki — biurek, stołów lub wbudowanych blatów, które mogą służyć też do zabawy. Starsze dzieci z kolei niektóre wolą prywatność w pokoju, inne chcą pracować w centralnej strefie domu.

Elektronika i stacje ładowania (Electronic Devices and Equipment)
Stacje ładowania urządzeń elektronicznych to przydatny element w biurach domowych i innych przestrzeniach użytkowych. Mogą funkcjonować jako „drop zone” dla torb, kluczy i urządzeń lub jako centralna stacja ładowania. Lokalizację określa styl życia domowników — biuro, przedsionek, kuchnia czy nawet garderoba.

Do wyboru są gotowe stacje sieciowe, moduły montowane w meblach (biurkach, systemach wejścia), specjalne listwy zintegrowane z gniazdkami, a także stacje bezprzewodowe. Kluczem jest zrozumienie potrzeb mieszkańców i warunków przestrzennych oraz budżetu.

Zarządzanie dokumentacją domową (Managing Household Paperwork and Activities)
Wiele rodzin zmaga się z rosnącą ilością listów i dokumentów ze szkół, klubów i organizacji. Jednym z rozwiązań jest połączenie stacji na pocztę i dokumenty ze „strefą drop zone”.

Projekt takiej strefy wymaga zrozumienia stylu życia i dostępnego miejsca. Do przechowywania służą półki, przegrody, szuflady i szafki. Optymalnym miejscem jest strefa przy wejściu lub centralny punkt domu, z tablicą korkową lub suchościeralną na kalendarze i ogłoszenia.

Siłownie domowe i sprzęt fitness (Home Gyms and Exercise Equipment)
Siłownie domowe mają bardzo różną skalę — od pojedynczych maszyn po luksusowe sale ze sprzętem wysokiej klasy. Projektując taką przestrzeń, należy uwzględnić styl życia, budżet, dostępne miejsce i motywację użytkowników.

Zaleca się zaczynać od podstawowego zestawu sprzętu, a potem rozbudowywać go stopniowo, uwzględniając koszty i zajmowaną powierzchnię. W dedykowanym pomieszczeniu trzeba zaplanować przestrzeń na sprzęt i swobodny ruch między urządzeniami, a także system wentylacji i chłodzenia.

Tabela 8.1 Szacunkowe powierzchnie dla sprzętu fitness

SprzętPowierzchnia [m²]Powierzchnia [sq ft]
Bieżnia2,7930
Trenażer eliptyczny2,7930
Jedno-stanowiskowa siłownia3,2535
Rower stacjonarny0,9210
Wioślarz1,8620
Maszyna schodowa0,92–1,8610–20
Maszyna narciarska2,3225
Wielostanowiskowa siłownia4,65–18,650–200

Strefy siłowni domowej (Home Gym Zones or Areas)

  • Cardio: co najmniej jedna maszyna kardio, często dwie.
  • Rozciąganie/aerobik/Pilates/joga: przestrzeń na matę — ok. 25–50% powierzchni pomieszczenia.
  • Dodatki: ławka skośna, taśmy oporowe, klocki piankowe, duże piłki.

Elastyczne pomieszczenie (The Flex Room)
Termin „flex room” opisuje pokój o wielorakim zastosowaniu: siłownia, pracownia rękodzieła, biuro, pokój dziecięcy czy strefa rekreacyjna. Często spełnia wymogi ewakuacyjne i może pełnić funkcję sypialni (choć nie zawsze ma szafę). Flex room sprawdza się w łączeniu różnych funkcji i często zlokalizowany jest przy głównej sypialni, oferując dodatkową elastyczność.

PRALKI I SUSZARKI – RZUT POZIOMY

  • Pełnowymiarowe jednostki (front-load i top-load): standardowa szerokość ok. 27″ (686 mm).
  • Kompaktowe jednostki: szerokość ok. 24″ (610 mm), wys. ok. 34″ (864 mm), mieszczą się pod blatem 36″ (914 mm).
  • Układy piętrowe (stacked): pralka na dole, suszarka na górze – oszczędność miejsca.
  • Stacje pralnicze (laundry centers): jedna obudowa łącząca pralkę z suszarką nad sobą; występują w wersji pełnowymiarowej i kompaktowej.

URZĄDZENIA PRALNICZE I ZLEWY

  1. Pralki
    • Front-load: bardziej efektywne energetycznie i wodno-oszczędne, zwykle droższe; mogą pracować bez agitatora lub z agitátorem.
    • Top-load: tańsze, wymagają przestrzeni 16–20″ (406–508 mm) nad urządzeniem na otwarcie pokrywy.
    • Wymiary pełnowymiarowych: szer. 686 mm, gł. 711–864 mm, wys. 965–1092 mm.
    • Wymiary kompaktowych: szer. 610 mm, gł. 610–660 mm, wys. ok. 864 mm.
    • Odstępy: zaplanuj ~25 mm po bokach i 152 mm z tyłu na przewody i węże.
  2. Suszarki
    • Zasilane prądem lub gazem, z czujnikami termostatycznymi lub wilgotności.
    • Wymiary zbliżone do pralek; przy układzie side-by-side razem ok. 1448 mm.
    • Rury wentylacyjne – przewidzieć 152 mm przestrzeni z tyłu.
  3. Hałas i wibracje
    • Front-load zwykle cichsze; przyciasne pomieszczenia w pobliżu sypialni wymagają modeli o niskim poziomie hałasu.
  4. Opcje „smart”
    • Zdalne sterowanie, powiadomienia, harmonogramy w trybie poza-szczytowym, diagnostyka, integracja z systemami „smart home”.
  5. Sustainability Note
    • EnergyStar-certified front-load: oszczędność energii, wody i redukcja emisji.
    • Suszarki EnergyStar zużywają ok. 20% mniej energii niż standardowe.

ZLEWY UŻYTKOWE

  • Głębsze i/lub szersze niż kuchenne; typy: wpuszczane, podwieszane, ścienne, wolnostojące.
  • Głębokość: zwykle 305–330 mm, podobnie jak większe modele do kąpieli zwierząt.
  • Standardowy rozmiar: ok. 559 × 635 mm, ale dostępne są także mniejsze i większe warianty.

MAGAZYNOWANIE I ZABUDOWY

  1. Magazynowanie w garażu
    • Specjalistyczna zabudowa: stalowe szafy, słupki, szafki dolne i wiszące, wózki narzędziowe.
    • Panele slatwall: system haków, koszy i półek do narzędzi, sprzętu sportowego, rowerów.
    • Ramy sufitowe: nadstropowe regały do rzadziej używanych przedmiotów.
    • Przykładowe wymiary:
      • Szafa wysoka: szer. 610–914 mm, gł. 610 mm, wys. do 1956 mm.
      • Wózek narzędziowy: szer. 610–762 mm, gł. 330–610 mm, wysokość zależna od modelu.
  2. Magazynowanie w pralni
    • Blaty robocze nad pralką/suszarką lub obok – do sortowania i składania.
    • Zabudowa meblowa: półki, szuflady, wysuwane nisze, kosze na detergent.
    • Moduły specjalne: schowki na pranie, deska do prasowania wysuwana z zabudowy, pojemniki na środki czystości.
    • Podesty: podnoszą urządzenia front-load dla wygodniejszego dostępu.
  3. Magazynowanie w przedsionku (mudroom)
    • Meble wolnostojące i modułowe zestawy: ławki z szufladami, haki, otwarte półki, zamykane szafki.
    • Głębokość: 305–610 mm, wysokość ławki 406–610 mm, haki 1220–1540 mm nad podłogą.
    • Dodatki: tacki i ociekacze na mokre obuwie, pojemniki na parasole, stacja ładowania urządzeń, kosze na odpady.
  4. Regały i biblioteki
    • Wolnostojące oraz moduły do zabudowy: regulowane półki, otwarte lub z drzwiami.
    • Głębokość: 279–610 mm (najczęściej 305 mm); szerokość: 458–1219 mm; wysokość: do 2134 mm lub więcej.
    • Opcje: dolne szafki z drzwiami/szufladami i górne półki; meble łączone dla większej szerokości.

PRALKI I SUSZARKI – RZUT POZIOMY

  • Pełnowymiarowe urządzenia (Full Size)
    • Front-load i top-load: typowa szerokość 27″ (686 mm).
    • Przy układzie side-by-side zaplanuj łącznie ok. 57″ (1 448 mm) szerokości na dwie maszyny.
  • Kompaktowe urządzenia (Compact)
    • Szer. ok. 24″ (610 mm), gł. 24–26″ (610–660 mm), wys. ok. 34″ (864 mm) – mieszczą się pod blatem 36″ (914 mm).
  • Układy piętrowe (Stacked & Laundry Center)
    • Pralka na dole, suszarka na górze – oszczędność miejsca; dostępne zarówno w pełnym, jak i kompaktowym rozmiarze.

URZĄDZENIA PRALNICZE I ZLEWY

  1. Pralki (Clothes Washers)
    • Modele front-load: wyższa efektywność energetyczna i wodna, zazwyczaj droższe; mogą mieć agitator lub być high-efficiency bez agitatora.
    • Modele top-load: tańsze, wymagają 16–20″ (406–508 mm) przestrzeni nad urządzeniem na otwarcie pokrywy.
    • Wymiary standardowe: szer. 686 mm, gł. 711–864 mm, wys. 965–1 092 mm.
    • Kompaktowe: szer. 610 mm, gł. 610–660 mm, wys. ok. 864 mm.
    • Przestrzeń montażowa: ok. 1″ (25 mm) po bokach i 6″ (152 mm) z tyłu na przewody i węże.
  2. Suszarki (Clothes Dryers)
    • Zasilane gazem lub prądem, z czujnikiem termostatycznym lub wilgotności.
    • Wymiary zbliżone do pralek; rury wentylacyjne wymagają 6″ (152 mm) przestrzeni z tyłu.
    • Przy side-by-side razem ok. 57″ (1 448 mm) szerokości.
  3. Hałas i wibracje
    • Front-load zwykle cichsze – modele „quiet” zalecane, gdy pralnia graniczy z sypialniami lub strefami dziennymi.
  4. Smart Appliances
    • Zdalne sterowanie, powiadomienia, uruchamianie poza szczytem, diagnostyka, integracja ze smart home, monitorowanie zużycia energii.
  5. Sustainability Note
    • Pralki EnergyStar front-load: znaczne oszczędności energii i wody (przeciętna amerykańska rodzina pierze ~300 cykli rocznie).
    • Suszarki EnergyStar: ok. 20% mniej energii niż standardowe.

ZLEWY UŻYTKOWE (Utility Sinks)

  • Głębsze i/lub szersze niż kuchenne; typy: wpuszczane (drop-in), podwieszane (undermount), ścienne (wall-mount), wolnostojące (freestanding).
  • Głębokość: zwykle 12–13″ (305–330 mm), dostępne także głębsze i większe modele do kąpieli zwierząt.
  • Standardowy rozmiar: ok. 22″×25″ (559×635 mm), ale dostępne są różne warianty.

MAGAZYNOWANIE I ZABUDOWY (Storage and Cabinetry)

  1. Magazynowanie w garażu (Garage Area Storage)
    • Stalowe i ciężkie systemy: słupki (lockers), szafki dolne i wiszące, warsztatowe wózki narzędziowe.
    • Panele Slatwall: haki, kosze i półki na narzędzia, sprzęt sportowy, rowery.
    • Regały sufitowe: wykorzystanie przestrzeni nad głową na sprzęt rzadko używany.
    • Przykładowe wymiary:
      • Szafa wysoka: szer. 24–36″ (610–914 mm), gł. ok. 24″ (610 mm), wys. do 77″ (1 956 mm).
      • Wózek narzędziowy: szer. 24–30″ (610–762 mm), gł. 13–24″ (330–610 mm).
  2. Magazynowanie w pralni (Laundry Area Storage)
    • Blaty robocze do sortowania i składania odzieży (nad/przed urządzeniami).
    • Specjalne moduły: kosze na detergenty, wbudowane deski do prasowania, pojemniki na środki czystości.
    • Podesty: podnoszą urządzenia front-load do wygodnego poziomu otwarcia.
  3. Magazynowanie w przedsionku (Mudroom Area Storage)
    • Meble wolnostojące i modułowe: ławki z szufladami, haki, otwarte półki, zamykane szafki.
    • Wymiary: gł. 12–24″ (305–610 mm), wysokość siedziska 16–24″ (406–610 mm), haki na wysokości 48–60″ (1 219–1 524 mm) (do 54″/1 372 mm dla użytkowników na wózkach).
    • Dodatki: tacki na mokre obuwie, stacje ładowania, kosze na odpady.
  4. Regały i biblioteki (Bookshelves and Bookcases)
    • Wolnostojące, moduły stockowe i zabudowa na wymiar.
    • Wymiary: gł. 11–24″ (279–610 mm), szer. 18–48″ (458–1 219 mm), wys. do 84″ (2 134 mm) lub więcej.
    • Opcje z dolnymi szafkami/drzwiczkami oraz górnymi półkami.

ERGONOMIA I WYMAGANE PRZEŚWITY (Ergonomics and Required Clearances)
W pomieszczeniach użytkowych należy zapewnić:

  • Odpowiednie przestrzenie manewrowe wokół urządzeń i mebli.
  • Minimalne szerokości korytarzy 36″ (914 mm) – przy dużym natężeniu ruchu korzystniejsze jest 44″ (1 118 mm).
  • Dla użytkowników na wózkach: obrót kołem min. 60″ (1 524 mm), strefy dostępu przed urządzeniami, odpowiednie wysokości półek i blatów.

Przepływ organizacyjny (Organizational Flow)
Jak wspomniano wcześniej, lokalizacja pralni jest bardzo zróżnicowana i zależy od sąsiedztwa pomieszczeń oraz od ograniczeń przestrzennych. Układ pralni różni się także pod względem wyposażenia i zajmowanej powierzchni. Na przykład niewielkie schowki na pranie lub pomieszczenia gospodarcze pokazano na Rysunkach 8.15 i 8.16 jako wariantowe rozwiązania o małej powierzchni. Większe pomieszczenia użytkowe, często łączące różne funkcje (pralnia + przedsionek + pracownia hobbystyczna), zilustrowano na Rysunkach 8.17, 8.18 i 8.19; dołączono do nich diagramy bąbelkowe, aby zobrazować relacje przestrzenne z sąsiednimi strefami domu.

Powiązane przepisy i ograniczenia (Related Codes and Constraints)

  • IRC R302.6: Ściany i stropy między garażem a częściami mieszkalnymi oraz strefą poddasza muszą być oddzielone co najmniej ½″ (12,7 mm) płytą gipsowo-kartonową od strony garażu. Gdy garaż znajduje się pod pomieszczeniem mieszkalnym, wymagane jest 5/8″ (15,9 mm) płyty typu X lub równoważnej.
  • IRC R309: Podłoga garażu i wiaty na samochody musi być wykonana z niepalnych materiałów. Carporty muszą być otwarte na co najmniej dwie strony, inaczej obowiązują je przepisy dla garaży (R309.2).
  • Spadek podłogi: Powierzchnia parkingowa powinna być nachylona w kierunku odpływu lub drzwi garażu (R309.1).
  • Strefy zalewowe: Garaże i wiaty w obszarach zagrożonych powodzią muszą spełniać dodatkowe wymogi z IRC R322.

Rysunek 8.9 – Rozmiary samochodów i prześwity w garażach/wiatach

  1. Pojazdy, zwłaszcza duże SUV-y i pickupy, mogą mieć ponad 19 ft (5 842 mm) długości.
  2. Szerokość przejścia przy drzwiach: min. 2′ 6″–3′ (762–914 mm); dla wózków inwalidzkich zaleca się 5 ft (1 524 mm).
  3. Dla wózka inwalidzkiego: minimalna szerokość garażu to 15 ft (4 572 mm) dla jednego auta, 24 ft (7 313 mm) dla dwóch.
  4. Odstęp umożliwiający wysiadanie przed wjazdem.
  5. Dodatkowa przestrzeń potrzebna przy strefach roboczych (np. pralka/suszarka – patrz Rys. 8.10).
  6. W garażach dołączonych do domu wymagane są ognioodporne drzwi i przegrody między garażem a częścią mieszkalną.
  7. Drzwi łączące garaż z domem najczęściej otwierają się do wewnątrz; w domach z piwnicą może być konieczne dodatkowe podejście (zwykle dwa stopnie po ok. 7″/178 mm).
  8. Przestrzeń magazynowa może być uzyskana przez dodatkową głębokość lub wnękę (5).
  9. Większe bramy (10′/3 048 mm dla jednych, 18′/5 486 mm dla dwustanowiskowych) wymagają większej bryły garażu.

Rysunek 8.10 – Standardowe prześwity w pralniach

  1. Pozostaw 6″ (152 mm) z tyłu pralek i suszarek na węże i przewody.
  2. Pralnie wymagają minimalnej szerokości korytarza 36″ (914 mm) – w miejscach o dużym natężeniu ruchu lepsze jest 44″ (1 118 mm).
  3. Przestrzeń przed deską do prasowania i strefą pracy – min. 30″ × 24″ (762 × 610 mm).

Rysunek 8.11 – Prześwity dla wózków inwalidzkich w pralni

  1. Strefa sięgania (osiągania) przed frontowymi urządzeniami: umożliwia dostęp do kontrolek.
  2. Pozostaw 6″ (152 mm) z tyłu na przyłącza.

Rysunek 8.12 – Przejścia i przestrzeń manewrowa w przedsionkach i strefach magazynowych

  1. Meble/przestrzeń magazynowa o głębokości 12–24″ (305–610 mm); ławki 16–24″ (406–610 mm).
  2. Drzwi i ich sposób otwierania wpływają na układ komunikacji.
  3. Min. 36″ (914 mm) do jednokierunkowego ruchu; przy częstym dostępie zalecane ≥ 44″ (1 118 mm).

Pojazdy elektryczne (Electric Vehicles)
Coraz więcej gospodarstw domowych instaluje w garażach stacje ładujące (EVSE).

  • Najczęściej spotykane są stacje 240 V (Level 2) – wymagają osobnej jednostki ładowania.
  • Kabel ładujący długości ok. 25 ft (7,6 m) powinien swobodnie sięgać do punktu ładowania – optymalnie przy drzwiach garażu, kilka stóp od narożnika, tak by obsłużyć przedni i tylny port.
  • Stacje mocuje się na ścianie, poza zasięgiem dzieci; montaż wymaga fachowca, pozwoleń i ewentualnej rozbudowy instalacji elektrycznej.

Oświetlenie (Lighting)
Pralnie, pracownie rękodzielnicze i przedsionki to przestrzenie z wieloma zadaniami wzrokowymi, dlatego warto zaplanować:

  • Oświetlenie zadaniowe: lampki podszafkowe nad blatami, kierunkowe oprawy stołowe.
  • Oświetlenie ogólne: sufitowe oprawy wpuszczane lub natynkowe, lampy wiszące.
  • Oświetlenie akcentujące: świetlówki nad półkami, taśmy LED na listwach.
  • Sterowanie: oddzielne obwody i włączniki dla stref zadaniowych i ogólnych.
  • Diagram przykładowego planu elektrycznego i oświetleniowego przedstawia Rysunek 8.20.