Kim był Jon Lang?

Jon Lang urodził się w Kalkucie w Indiach, a następnie kształcił się w Republice Południowej Afryki i Stanach Zjednoczonych. Ukończył studia architektoniczne na University of the Witwatersrand, a doktorat uzyskał na Cornell University.

Przez lata wykładał na wielu prestiżowych uczelniach, m.in. na University of Pennsylvania oraz na University of New South Wales w Sydney, gdzie kierował Szkołą Architektury.

Jego dorobek obejmuje zarówno działalność dydaktyczną, jak i praktyczną. Pracował jako konsultant m.in. dla UNESCO i Ford Foundation, a jego projekty i teorie były realizowane i wdrażane w różnych częściach świata.

Dlaczego jego prace były tak ważne dla projektowania wnętrz?

1. Podejście zorientowane na użytkownika

Jon Lang w swoich książkach i badaniach dowodził, że projektowanie przestrzeni nie powinno opierać się wyłącznie na estetyce lub funkcjonalności technicznej.

Kluczowe znaczenie ma to, jak ludzie odczuwają, używają i przeżywają daną przestrzeń.

To właśnie Lang jako jeden z pierwszych zaczął systematycznie wykorzystywać psychologię środowiskową i nauki o zachowaniu człowieka w kontekście architektury i projektowania wnętrz.

W jego najbardziej znanej książce „Creating Architectural Theory: The Role of the Behavioral Sciences in Environmental Design” (1987) podkreślał, że zrozumienie ludzkich potrzeb emocjonalnych, społecznych i fizycznych jest podstawą dobrego projektu. To właśnie ta myśl wywarła ogromny wpływ na współczesne projektowanie wnętrz, kładąc nacisk na komfort psychiczny, ergonomię oraz społeczne aspekty użytkowania przestrzeni.

2. Funkcjonalizm oparty na potrzebach człowieka

W książce „Functionalism Revisited” Lang wspólnie z Walterem Moleskim skrytykował tradycyjny funkcjonalizm, który zbyt często ignorował złożoność ludzkich potrzeb. Zamiast tego zaproponowali nową definicję funkcjonalizmu opartą na teorii motywacji Abrahama Maslowa, uwzględniającą zarówno podstawowe potrzeby fizyczne, jak i potrzeby emocjonalne i duchowe. To podejście miało szczególne znaczenie dla projektowania wnętrz, gdzie kluczowa jest atmosfera, poczucie bezpieczeństwa oraz sprzyjanie dobremu samopoczuciu.

3. Kultura i tożsamość w projektowaniu wnętrz

Jon Lang w swoich pracach, zwłaszcza analizując architekturę Indii, pokazywał, jak ważne jest uwzględnianie lokalnych tradycji, kultury i tożsamości społecznej w projektowaniu przestrzeni. Dla projektantów wnętrz jego podejście było inspiracją do tworzenia miejsc zakorzenionych w kontekście kulturowym, które odpowiadają nie tylko na praktyczne potrzeby, ale także odzwierciedlają wartości i historię użytkowników.

Dziedzictwo Jona Langa w projektowaniu wnętrz

Choć Jon Lang był przede wszystkim znany jako teoretyk architektury i urbanista, jego myśl na trwałe wpisała się w projektowanie wnętrz. Dziś, gdy coraz więcej mówi się o „well-being design”, czyli projektowaniu sprzyjającym dobrostanowi, widać, jak bardzo jego idee wyprzedziły swój czas.

Lang pokazał, że projektowanie wnętrz nie jest wyłącznie sztuką dekoracji czy technicznym rozplanowaniem przestrzeni, lecz procesem tworzenia środowisk wspierających ludzi w ich codziennym życiu.

Lang w „Creating Architectural Theory” pokazał, że zrozumienie emocji i zachowań użytkowników

• Przeprowadzaj wnikliwe badania potrzeb i zachowań użytkowników (wywiady, obserwacje, persony).
• Uwzględniaj emocje, nawyki i rytuały życia codziennego już na etapie koncepcji.

W tej samej książce propagował wykorzystanie psychologii środowiskowej i analiz zachowań (map ruchu, obserwacji) przy planowaniu przestrzeni.

• Współpracuj z psychologami środowiskowymi i ergonomami, aby lepiej zrozumieć, jak przestrzeń wpływa na odczucia i działania mieszkańców.
• Stosuj narzędzia analizy zachowań (np. mapy ruchu, analizy aktywności), by optymalizować układ funkcjonalny.

W „Functionalism Revisited” wraz z Moleskim redefiniował funkcjonalizm w oparciu o hierarchię potrzeb Maslowa, łącząc potrzeby fizyczne z emocjonalnymi i duchowymi.

• Projektuj z myślą o hierarchii potrzeb: od podstawowych (schronienie, komfort termiczny) przez społeczne (przestrzeń wspólna, spotkania) aż po wyższe (intymność, refleksja, poczucie sensu).
• Twórz strefy i elementy, które wspierają zarówno codzienne zadania, jak i momenty regeneracji czy celebracji.

Analizy architektury Indii w jego pracach dowodzą, jak ważne jest czerpanie z lokalnych tradycji, symboliki i historii.

• Adaptuj formy, materiały i detale do lokalnych tradycji, klimatu i historii – tak, by dom „opowiadał” o swoim otoczeniu i ludziach, którzy w nim żyją.
• Włącz do projektu elementy symboliczne (motywy, kolory, tekstury) budujące poczucie więzi z miejscem.

Lang od początku łączył architekturę z urbanistyką, socjologią i naukami o zdrowiu, tworząc holistyczne zespoły projektowe.

• Łącz wiedzę architektoniczną z urbanistyką, psychologią, socjologią i naukami o zdrowiu (np. biophilic design), by tworzyć holistyczne rozwiązania.
• Twórz zespoły projektowe, w których każdy specjalista (ergonom, ogrodnik, terapeuta) wnosi swoją perspektywę.

Propagował badania post-occupancy (POE) jako narzędzie do ciągłego doskonalenia projektów na podstawie rzeczywistych doświadczeń użytkowników.

• Planuj i realizuj badania post-occupancy evaluation (POE) – ankiety, wywiady i pomiary użytkowania gotowych przestrzeni.
• Wykorzystuj zebrane dane do ciągłego udoskonalania metod i narzędzi projektowych.

Choć nie zawsze wprost tak nazywane, jego podejście do multisensoryczności i środowisk wspierających zdrowie jest podstawą dzisiejszych koncepcji well-being design.

• Zadbaj o kompozycję multisensoryczną (światło, akustyka, zapach, dotyk), by dom wspierał zdrowie fizyczne i psychiczne.
• Projektuj przestrzenie sprzyjające regeneracji – strefy relaksu, medytacji czy aktywności na świeżym powietrzu.

II Kwartał 2026

SoDa Design skupia się na projektowaniu poprzez przemyślaną integrację wszystkich komponentów przestrzeni życiowej – od układu i detali wnętrz, przez płynne relacje z zasobami naturalnymi, jak światło, aż po samo usytuowanie domu i działki w szerszym kontekście lokalnym.

Zapewniamy elastyczność rozwiązań, tak aby przestrzeń mogła płynnie dostosowywać się do zmieniających się potrzeb mieszkańców.

Obecnie pracujemy nad projektem „Lednogóra 2026”, którego pierwsze odsłony będą gotowe w I–II kwartale 2026.